Wielu rodziców mieszkających za granicą pragnie, aby ich dzieci potrafiły mówić po polsku. Dwujęzyczność to piękny dar, ale wiąże się też z pewnymi wyzwaniami. Jednym z nich może być jąkanie, które pojawia się u niektórych dzieci uczących się dwóch języków jednocześnie. Wyjaśniamy, skąd wynika jąkanie u dzieci dwujęzycznych i jak wspierać je w rozwijaniu umiejętności językowych.
Jąkanie a drugi język
Dwujęzyczność ma wiele zalet – szczególnie w przypadku dzieci, które pochodzą z polskich rodzin, ale na co dzień mieszkają za granicą. Dzięki znajomości dwóch języków – lokalnego i ojczystego – mają one więcej perspektyw na rozwój w przyszłości. Mówiąc płynnie po polsku, mogą bez przeszkód komunikować się z bliskimi. Ponadto mają szansę zdobywać polską edukację, jeśli zdecydują się na powrót do ojczyzny.
Poza wieloma zaletami dwujęzyczność wiąże się też z różnymi wyzwaniami. Jednym z nich jest jąkanie, czyli zaburzenie płynności mowy, które może występować u dzieci dwujęzycznych. Istnieją różne objawy jąkania, w tym:
- powtarzanie dźwięku, np. “sa…sa…samochód”,
- bloki w czasie mówienia, np. “m…m…mama”,
- przeciąganie głosek, np. “mmmama”,
- pauzy,
- poprawki, np. “Mama zrobił…zrobiła obiad”,
- przedłużanie dźwięków, np. “Idę do parku aaaaa mama do pracy”,
- zbyt szybkie tempo mówienia,
- zbyt wolne tempo mówienia,
- nierytmiczne mówienie (raz wolno, a raz szybko).
Jąkanie u dzieci dwujęzycznych – przyczyny
Jąkanie u dzieci dwujęzycznych może mieć różne przyczyny. Jedną z nich są różnice w strukturze językowej języka polskiego oraz języka kraju, w którym mieszkacie. Gramatyka oraz budowanie zdań złożonych mogą powodować trudności w płynnym mówieniu. Dziecko może mieć też problem ze znalezieniem odpowiedniego słowa, które wyrazi to, co chce powiedzieć.
W grę wchodzą również czynniki emocjonalne. Dwujęzyczne dzieci mogą odczuwać presję, aby mówić poprawnie w obu językach. Stres związany z oczekiwaniami rodziców, nauczycieli czy rówieśników może nasilać jąkanie, dlatego warto dać dziecku czas.
Co zrobić, gdy dziecko dwujęzyczne się jąka?
- Stwórz przyjazne środowisko – zadbaj o to, aby dziecko czuło się komfortowo i nie odczuwało presji w trakcie mówienia. Słuchaj go cierpliwie i nie przerywaj, nawet jeśli mówi wolno lub się jąka.
- Sięgnij po ćwiczenia – ćwicz narrację poprzez historyjki obrazkowe. Możesz stworzyć też dziennik wydarzeń, w którym każdego dnia będziecie zapisywać ważne wydarzenia z życia dziecka. To ułatwi mu opowiadanie o swoich przeżyciach.
- Skonsultuj się ze specjalistą – jeśli zauważasz, że jąkanie u dziecka utrzymuje się przez dłuższy czas lub się nasila, warto skonsultować się z logopedą. Specjalista oceni sytuację i zaproponuje odpowiednie ćwiczenia oraz techniki wspierające.
- Dbaj o regularny kontakt z językiem polskim – angażuj dziecko w codzienne rozmowy po polsku. Możecie razem czytać książki, śpiewać piosenki czy oglądać polskie bajki. Ważne, aby nauka była zabawą i nie wywoływała stresu.
- Wspieraj oba języki równomiernie – upewnij się, że dziecko ma możliwość używania obu języków w różnych sytuacjach. Możesz skorzystać z jednej z metod dwujęzyczności, np. OPOL lub MLAH.
Pamiętaj, że każde dziecko rozwija się we własnym tempie. Jąkanie często jest przejściowym etapem w rozwoju mowy i może samoistnie zniknąć. Jeżeli tak się nie dzieje, nie ignoruj tych trudności i skorzystaj z pomocy specjalisty.
Jak wspierać dziecko w nauce polskiego?
Jeżeli chcesz ułatwić swojemu dziecku naukę języka polskiego, sięgnij po pakiet Język Polski Na Start w Polonijce. W ramach pakietu otrzymasz dostęp do platformy edukacyjnej, na której znajdują się interaktywne ćwiczenia, gry, zabawy, karty pracy oraz materiały audio i wideo. Na platformie odbywają się też cykliczne zajęcia online z polskimi nauczycielami. Dzięki temu dziecko w prosty i przyjemny sposób pozna język polski od podstaw – nie tylko opanuje alfabet i najważniejsze słownictwo, ale także nauczy się poprawnie układać zdania.
Nauka na platformie jest niezwykle przyjemna. Dziecko może na bieżąco śledzić swoje postępy w nauce, co zachęca do zdobywania wiedzy. Ogromną motywację stanowią też specjalne odznaki, które dziecko otrzymuje za różne aktywności na platformie. Na koniec roku uczniowie z największą liczbą odznak otrzymują nagrody!
Chcesz wesprzeć swoje dziecko w nauce języka polskiego od podstaw? Sprawdź pakiet Język Polski Na Start w Polonijce!
Bibliografia:
- The Stuttering Foundation, Jąkanie a dziecko bilingwialne <https://www.stutteringhelp.org/sites/default/files/Stuttering_and_the_Bilingual_Child_Polish.pdf>
- Siewiera-Pięciak M., Jąkanie – co z tym robić?, <https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/prawidlowyrozwoj/rozwojfizyczny/139542,jakanie-co-z-tym-robic> [dostęp: 12.07.2024]
